Teşkilat-ı Mahsusa en genel özetiyle; 1911’den 1914’e kadar etkili olan Harbiye Nezaretine bağlı İttihatçılar tarafından kurulan ve birçokları tarafından kurucusunun Enver Paşa olduğuna inanıldığı resmi bir örgüt olarak anlatılmakta ve 1918’de İttihat ve Terakki hükümetinin iktidardan düşmesi sonrası resmen tasfiye edildiği yazılmaktadır.
1.Dünya Savaşı’nın başladığı günlerde herkes umutsuz da olsa kurtuluş yolları arıyordu. Dönemin iktidarı olan İttihat Ve Terakki Teşkilatı daima tetikte duruyor ve ardı ardına toplantılar düzenliyordu. Tüm üyelerin katılım sağladığı yine bir toplantı gününde tarihi bir karar alındı. Enver Paşa’nın önerisi ile Teşkilat-ı Mahsusa kurulacaktı. Bu karar teşkilat-ı mahsusa yemini olarak da geçmektedir. Kararda şöyle yazılmıştı; “İster savaşa katılalım, ister katılmayalım ordularımızın ileride düşman topraklarındaki hareketlerini kolaylaştırmak için bir Teşkilat-ı Mahsusa kurulmalıdır.Bu teşkilat sayesinde silahlandırılacak çeteler savaş sırasında düşman topraklarına girecekler, düşmanın hareketi ve sayısı hakkında ordularımıza gerekli bilgiyi vereceklerdir.”
Teşkilat-ı Mahsusa kitapları olarak iki isim referans alınmaktadır. Cemal Paşa hatıralarında Teşkilat-ı Mahsusa’nın 1913 yılında Batı Trakya’daki faaliyetlerinden söz etmiştir. Yine yabancı bir gözden Doktor Philip Hendrick Stoddard (Teşkilat-ı Mahsusa kitabının yazarı) da Ağustos 1914’te Teşkilat-ı Mahsusa’nın illegal olarak çalıştığını 5 Ağustos 1914’te resmi bir kimliğe büründüğünü belirmiştir. Kaynakların ortak görüşü ise şudur:
TEŞKİLAT-I MAHSUSA’YI KİM KURDU?
“Teşkilat-ı Mahsusa’yı birçok kaynakta Enver Paşa’nın kurduğu yazılmıştır. Mesai arkadaşı Binbaşı Süleyman Askeri‘nin yönettiği ve İttihat Terakki Genel Merkezi’nin Batı Trakya ile ilgili kararlarını uygulamakla görevli bir örgütün büyüyüp gelişmesiyle oluşmuştur.
TEŞKİLAT-I MAHSUSA KURULUŞ AMACI
Mahsusa’nın kuruluş amacı, Enver Paşa’nın hatıralarındaki ideallerinden farklı değildir.
-Bütün Müslüman alemini bir bayrak altında toplamak,
-Türk Dünyası’nı da siyasi birliğe kavuşturmak.
Türk toplumbilimci Ziya Gökalp de Teşkilat’ın fikirlerinden esinlenmiş, Teşkilat-ı Mahsusa onun yazıları sayesinde Osmanlı coğrafyasında geniş bir yelpazeye yayılmış, dönemin insanlarına umut aşılamıştır.
Teşkilatı Mahsusa Üyeleri
Teşkilat-ı Mahsusa emrinde çalışan ve yakın tarihimizde önemli işler yapan subayların ismi teşkilatı mahsusa üyeleri olarak yazılmıştır. Araştırdığımızda aşağıdaki gibi çoğunlukla üst düzey askerlerden oluşan kalabalık bir ekip karşımıza çıkmaktadır. Burada ilginç olan Teşkilat-ı Mahsusa üyeleri arasında M.Kemal Atatürk’ün de adının geçmesidir. Teşkilat-ı Mahsusa ve Atatürk gerçekten bir araya geldiler mi? Bu konuda hiçbir netlik yok.
Yüzbaşı Yakup Cemil
Emir Abdulkadir el-cezayir’in oğlu, Meclis-i Mebusan İkinci başkanı Emir Ali Paşa
Osmanlı Meclis-i Mebusan üyesi Abdulkadir Gannavi
Dr.Abdurrahman Bey
Yüzbaşı Ali
Müstakbel İstiklal Mahkemesi Başkanı ve Cumhuriyet Dönemi Nafia Nazırı Miralay Ali Çetinkaya
Başbakan Binbaşı Ali Fethi Okyar
İşkodralı Ali Rıza
Teğmen İskeçeli Arif
Teğmen Atıf Kamçıl
Binbaşı Mısırlı Aziz Ali
Padişahın saray görevlilerinden Besim Ağa
Gazzeli Cemal Bey
Mustafa Kemal’in yaverlerinden Cevat Abbas
Yüzbaşı Hacı Emin
Geleceğin Harbiye Nazırı Enver Paşa
Enver Paşa’nın kardeşi Nuri Kıllıgil
Enver Paşa’nın kayınbiraderi Yarbay Nazım
Enver Paşa’nın amcası Kurmay Binbaşı Halil Kut
Enver Paşa’nın yaveri İzmitli Mümtaz
Trablus Mebusu Ferhat Bey
Sapancalı Hakkı
Türk Hava Kurumu başkanı Binbaşı Fuat Bulca
Deli Fuat Paşa’nın oğlu Teğmen İslam
Deli Fuat Paşa’nın oğlu Şehit Reşit
Topçu Yüzbaşı İsmail Hakkı
Jandarma Yüzbaşı Kadri
Kuşçubaşı Eşref
Miralay Neşet
Ünlü Hatip Ömer Naci
Sağlık Bakanı Dr. Refik Saydam
Şeyh Salih eş-Şerif et-Tunusi
Trablusgarplı Süleyman el-Baruni
Askeri Temyiz Mahkemesi Başkanı Bingazili Yusuf Şetvan
Halepli Ethem Paşa
Şeyh Abdulaziz Savaş
Yarbay Çorumlu Aziz
Teşkilat-ı Mahsusa Siyasi Büro Müdürü Dr. Bahaeddin Şakir
Teşkilat-ı Mahsusa Sİyasi Büro Müdürü Mithat Şükrü Bleda
Dördüncü ordu müftüsü Esat Şukayr
Ohrili Eyüp Sabri
Ünlü komitacı Fuat Balkan
Süvari binbaşı Eyüplü Hüsamettin Ertürk
Manastırlı Hüsrev Sami Kızıldoğan
Topçu Yüzbaşı İhsan
Türkistan’daki Teşkilat-ı Mahsusa harekatının idarecilerinden Kuşçubaşı Selim Sami
Kolağası Trabzonlu Rıza
Balkan Savaşı’nda Teşkilat-ı Mahsusa üyelerinden İsmail Canpolat
TBMM üyesi Edremitli Necati Bey
Yüzbaşı Kırkkiliseli (Kırklarelili) Ali Rıza
Yüzbaşı Üsküdarlı Muhtar
İstiklal Savaşı paşalarından Dağıstanlı Nuri
Çerkez Ethem’in kardeşi Tevfik
Eğinli Hasan Rıza
Meclis-i Mebusan Bursa Mebusu Talip Bey
TBMM üyesi Yüzbaşı Giritli Ruşeni
Fas’ta Ticani Hücresi Reisi Hoca Abbas
Tunus Devlet Başkanı Habib Burgiba’nın babası Şerif Burgiba
Arabistan’ın ünlü şeyhlerinden İbnü’r-Reşit
İstiklal Marşı Şairi Mehmet Akif Ersoy
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mareşal Mustafa Kemal Paşa
