Sıhhatli bir insan, günde takriben 100 defa kaşınır. Tabii bir dürtü olan kaşıntı, çoğunlukla vücuda temas eden haşere ve nebatları uzaklaştırmak, toksik maddelere karşı bağışıklık sisteminin histamin salgılamasını tetiklemek için oluşur. Esneme gibi bulaşıcı olduğu düşünülen kaşıntı, bir takım vaziyetlerde rahatsız edici bir cilt sıhhati meselenine dönüşebilir. Tıp dilinde pruritus olarak adlandırılan kaşıntı, vücudun belirli bölgelerinde olabileceği gibi tüm vücutta da görülebilir. Cildin nem düzeyini savunmak, uygun olmayan kozmetik ürünlerden uzak durmak ve tabii kumaşlardan yapılmış kıyafetler giymek, vücutta kaşıntı hissinin azaltılmasında tesirlidir. Uykusuzluk ve huzursuzluk gibi sonuçlar doğurabilen kaşıntı, cilt hastalıkları, alerji ve hormonal değişimlerin yanı sıra immün sistem, böbrek, karaciğer ve tiroit bezi hastalıkları gibi ciddi sıhhat problemlerinden de kaynaklanabilir. Vücutta kaşıntı ve kabarma gibi tepkilerin şiddeti ve bulunduğu bölge, kaşıntının oluşum sebebi ile ilgili kısmen bilgi verebilir. Ancak uzman bir hekime kontrol olmak ve gerektiğinde ek tetkikler yaptırmak, kaşıntının neden kaynaklandığını öğrenmek ve rehabilitasyon olmak için son derece ehemmiyetlidir. " Vücutta kaşıntı kapı aralar?" sualini cevaplamadan önce "Kaşıntı nedir?" bunu iyi anlamak gerekir.
Vücutta kaşıntı nedir?
Vücudun tamamında veyahut bir bölümünde hissedilebilen kaşıntı, herkeste görülebilen bir histir. Kimi vaziyetlerde en az ağrı kadar rahatsız edici boyuta erişebilen kaşıntı, pek çok sıhhat probleminden kaynaklanabilir. Kaşıntının kontrol altına alınmaması, altta yatan hastalığın ilerlemesine, cilt problemlerine, uykusuzluğa ve hem de çöküntüye dahi sebep olabilir. Kişinin hayat kalitesinin son derece düşmesine ve bir takım vaziyetlerde kişinin kendisini sosyal hayattan soyutlamasına kapı aralayabilir. Vücutta kaşıntı ve kabarma şeklinde de görülebilen bu vaziyet, vücudun hemen her yerinde oluşabilir. Vücutta kaşıntı ve kabarcıklar, cilt hastalıklarının yanı sıra haşere sokması, stres, alerji, parazit, mantar, kansızlık, diyabet, kanser, kan hastalıkları ve ilaç yan tesirleri gibi geniş bir yelpazede bulunan rahatsızlıklardan kaynaklanabilir.
Vücutta kaşıntı hangi hastalıkların işaretçisidir?
Kaşıntı, vücudun tümünde olabileceği gibi sadece belirli bölgelerde de olabilir. Bu vaziyet psikolojik olabileceği gibi kimi hastalıkların semptomu olarak da ortaya çıkabilir. Kaşıntının artış veyahut azalma gösterdiği vaziyetlerdeki farklılık, kimi hastalıkların belirtisi olarak görülse de bu bilgi, başlı başına yeterli değildir. Kaşıntının nedeninin tam olarak anlaşılması için hekime müracaat edilmelidir. Hekim ilk olarak hastanın öyküsünü dinler ve hemen peşinden fizik kontrolünü yapar. Ihtiyaç duyulan gördüğünde kimi laboratuvar analizleri ile kaşıntıya kapı aralayan hastalığın tanısını netleştirir. Ön tanıya yardımcı olabilecek vücut kaşıntılarının bir bölümü şu şekildedir:
Gece Artan Kaşıntı: Gece yatağa yatıldığında ya da uyku esnasında artış gösteren kaşıntı, çoğunlukla deri ve parazit enfeksiyonlarını işaret eder. Ayrı olarak yatak, yastık ve yorgan gibi tekstil ürünlerinin fazla deterjanla yıkanması iyi durulanmamasına bağlı olarak alerjik bir tepki da olabilir. Bazı kumaş türleri de cildi tahriş ederek kaşıntı hissinin artmasına kapı aralayabilir.
Kaşıntı ve Artan Su Tüketimi: Kaşıntıya eşlik eden aşırı su tüketimi ve normalden fazla idrara çıkma gibi yakıntılar, diyabet hastalığından kaynaklanabilir.
Kaşıntı ve Kilo Kaybı: Bariz bir şekilde kilo kaybının yaşandığı, deri renginde farklılıkların gözlendiği ve kaşıntı hissinin arttığı vaziyetlerde kanser kuşkusu göz önünde bulundurulmalıdır. Ancak net teşhis için sağlık taramalarının yapılması gerekir.
Kaşıntı ve Çarpıntı: Kişinin normalden fazla kaşınmasına eşlik eden çarpıntı veyahut saç dökülmesi varsa hipotiroidi hastalığı göz önünde bulundurulmalıdır. Kaşıntının sebebi, tiroit bezinin fazla çalışmasına bağlı olarak kan düzeyinde TSH hormonunun çok fazla bulunması olabilir.
Kaşıntı ve Cilt Renginde Değişim: Cilt ve gözlerde sararma, idrar renginde koyuluk, şişkinlik, karın ağrısı ve kaşıntı, karaciğer hastalıkların belirtisi olabilir.
Kaşıntı ve Hâlsizlik: Yorgunluk ve hâlsizlik gibi belirtilerin varlığında hipotiroididen şüphelenilir.
Kaşıntı ve Kırmızı Lekeler: Cilt yüzeyinde kabarıklık şeklinde oluşan kızarıklıklar ve kaşıntı, halk arasında kurdeşen denilen ürtiker hastalığının işaretçisi olabilir.
Vücutta kaşıntı nedenleri
Vücutta kaşıntı pek çok değişik sebepten dolayı oluşabilir. Dermatolojik hastalıklar farklı bir söylemle cilt hastalıkları, iç hastalıkları, alerji ve bazı ilaçların yan tesirleri, vücutta kaşıntı nedenleri arasında geniş yer bulur. Sıkıntı ve strese bağlı olarak görülen kaşıntı, vücudun belirli bölgelerinde olabileceği gibi vücut genelinde de görülebilir. Kaşıntıya kapı aralayan dermatolojik hastalıklar ve iç hastalıklarının bir bölümü şu şekilde sıralanabilir:
DERMATOLOJİK HASTALIKLAR
Cilt hastalıkları, yaygın olarak kaşıntı yakıntınına yol açar. Kişiye son derece rahatsızlık veren bu vaziyet, kişinin hayat kalitesini bariz ölçüde düşürürken, sosyal hayatını da etkiler. Kaşıntının eşlik ettiği dermatolojik hastalıkların bazıları şunlardır:
Cilt Kuruluğu: Cilt yüzeyinde pullanma, çatlama ve kaşıntıya sebep olan cilt kuruluğu, vücudun rastgele bir bölümünü etkileyebilir. Çoklukla el, kol ve bacaklarda görülür. Hava koşulları, aşırı sıcak suyla yıkanmak, yetersiz sıvı alımı ve bazı ilaçlar cildin kurumasına sebep olabilir. 40 yaşını aşmış kişilerin yarısında görülen cilt kuruluğunu önlemek için sıvı alımının arttırılması, kışın cildi soğuktan savunmak, sabun türünü değiştirmek ve nemlendirici ürünler kullanmak önerilebilir.
Egzama: Dermatit olarak da bilinen ve cilt üzerinde irinli kabarcıklara kapı aralayan hastalık, kaşıntı, cilt kuruluğu ve döküntüyle karakterizedir. Muayenehane kontrol ile tanısı konan egzama, kronik seyirlidir.
Uyuz: Cilt altına yerleşen bir tür akar olan Sarcoptes scabiei, bilhassa geceleri artış gösteren şiddetli kaşıntıya yol açar. Sivilce benzeri kabarcık ve cilt döküntüsü de görülebilir. Kaşıntı çoğunlukla parmak araları, diz ve dirsek derisinin kıvrım yaptığı yerlerde yoğundur. Bulaşıcı olan bu hastalığın rehabilitasyonu, losyon ve krem türü ilaçlarla yapılır.
İÇ HASTALIKLARI
Vitamin ve demir eksikliğinin yanı sıra dahiliye bölümü hastalıklarının da bir bölümü, vücutta kaşıntıya kapı aralar. Kan hastalıklarının bir bölümü ve paraziter hastalıklar da kaşıntıya kapı aralayabilir. Yaygın olarak kaşıntıya kapı aralayan rahatsızlıkların bir bölümü şöyledir:
Böbrek Yetmezliği: Ciltte kalıcı kaşıntı ve kuruluğa kapı aralayan böbrek yetmezliği, mide bulantısı, kusma, baş ağrısı, hipertansiyon ve iştah kaybı gibi belirtiler gösterir. Böbrek işlevlerinin kaybedilmesi olarak da tanımlanan hastalığın pek çok nedeni bulunur.
Sarılık: Göz ve ciltte sararma ile karakterizedir. Belirtileri arasında hâlsizlik, ateş ve kaşıntı gibi yakıntılar bulunur. Rehabilitasyonu, altta yatan hastalığa bağlı olarak farklılık gösterir.
Siroz: Kronik karaciğer hastalığı olarak da bilinen siroz, karaciğerin yapısal işlevlerinin bozulması ile oluşan, karaciğerin sertleşmesine ve küçülmesine kapı aralayan bir hastalıktır. Hâlsizlik, kilo kaybı, sarılık ve kaşıntı ile karakterizedir. Rehabilitasyonu, hastalığın merhalesine göre değişik şekillerde yapılır.
Vücutta kaşıntı nasıl rehabilitasyon edilir?
Kişinin hayat kalitesinin son derece düşmesine kapı aralayan rahatsızlıklardan biri olan vücutta kaşıntı, altta yatan ve kaşınmaya kapı aralayan hastalığın tedavi edilmesiyle ortadan kalkar. Bu yüzden kaşıntı yakıntısı olan kişilerin, uzman bir hekime müracaat etmesi son derece ehemmiyetlidir. Hekim, hastanın anamnezini aldıktan sonra fizik kontrolünü yapar. Ihtiyaç duyulan gördüğünde ek tetkikler ile kaşıntıya kapı aralayan hastalığın tanısını koyar ve tedavi tertip eder. Sıklıkla suallen "Vücutta kaşıntı nasıl geçer?" sualinin cevabı bu şekilde verilebilir.
Şayet sizin de vücudunuzun belli bir bölümü tamamı kaşınıyorsa, sağlık kontrollerinizi yaptırmayı savsaklamayın.
Kaşıntının komplikasyonları var mıdır?
Cilt kaşıntıları uzun sürdüğünde (altı haftadan fazla) hayat kalitesi negatif istikamette etkilenir. Bunun en ehemmiyetli nedenleri ise bu kaşıntıların uykuyu ayırarak uyku kalitesini azaltması kaygı ve strese kapı aralamasıdır. Bunun dışında aynı noktayı devamlı olarak kaşımak teni tahriş ederek yaralanmalara kapı aralayacaktır. Yaraların kaşınmasıyla enfeksiyon gözlenebilir ve skar (iz) kalabilir.
Kaşıntının teşhisi nasıl yapılır?
Bir takım vaziyetlerde kaşıntının nedenini bulmak vakit alabilir. Hekiminiz kaşıntınızın nedeni bulmak için fizik kontrol ve tıbbi geçmiş haricinde ihtiyaç duyulan gördüğü takdirde aşağıda sıralanan testleri de ister.
Kan testi: Tam kan sayımı, demir eksikliği gibi kaşıntıya kapı aralayan bir durumu ortaya çıkarabilir.
Karaciğer ve böbrek işlev ve tiroid testleri: Hipertiroidizm gibi tiroid bozuklukları gibi karaciğer veya böbrek meseleleri da kaşıntıya kapı aralayabilir.
Göğüs röntgeni: Göğüs röntgeni kaşıntılı ciltle beraber ilerleyebilen genişlemiş lenf düğümleri olup olmadığını gösterebilir.
Alerjik kaşıntıya ne iyi gelir?
Kan testleri ve ihtiyaç duyulan görülen diğer testler uygulandıktan sonra kaşıntının nedeninin alerjik olduğu belirlenirse, alerji semptomlarını azaltmaya yarayan antihistaminik tecrübe et bir ilaç reçetelenir. Bir takım alerji ilaçlarının uyku yapabilmesi ihtimalinden dolayı bu ilaçlar gece yatmadan alınır. Alerjik vaziyetlerde kaşıntı yalnızca bir noktada ise ve o noktada yara oluşmaya başlamışsa, hekim ihtiyaç duyulan gördüğü takdirde (topikal) sürülebilen ilaçlar da (krem, merhem, losyon) reçeteleyebilir.
Göz kaşıntısına ne iyi gelir?
Gözdeki kaşıntı bir hayli nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bunlardan en sık gözlenenleri alerji ve enfeksiyonlardır. Gözlerdeki kaşıntı göz doktorundan alınan reçetelerle tedavi edilir. Kaşıntının nedenini bilmeden kendi kendinize tedavi etmeye çalışmak doğru bir yaklaşım değildir.
Vücuttaki kaşıntıya ne iyi gelir?
Kaşıntılı cildi rehabilitasyon etmek için ilk olarak kaşıntının nedeninin bulunması gerekir. Vücuttaki kaşıntıların deşarj olması için genel olarak reçetelen ilaç grupları aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Kortikosteroid kremleri ve merhemleri: Kaşıntılı ve kırmızı ciltlerde hekim gerekli gördüğü takdirde, kortikosteroid içeren bir krem veya merhem reçeteleyebilir.
Diğer kremler ve merhemler: Cilde uygulanan diğer tedaviler arasında kalsinörin inhibitörleri bulunur. Bunun yanında topikal anestezikler, kapsaisin ve doksepin ile deşarj olma hissi duyulur.
Oral ilaçlar: Fluoksetin ve sertralin etken maddelerini içeren, seçici serotonin geri alım inhibitörleri isimi verilen antidepresanlar, bir takım kronik kaşıntı tiplerini hafifletmede yardımcı olabilir. Kaşıntının stresle birlikte arttığı durumlarda hekim tarafından önerilebilir.
Işık tedavisi (fototerapi): Fototerapi cildi özel bir ışığa maruz bırakarak rehabilitasyon etmeyi amaçlar. Kaşıntı kontrol altına alınana kadar çoklu seanslar programlanabilir.